GIÁO XỨ HÀ XÁ

Năm đón nhận Tin Mừng : Cuối thế kỷ XVII

Năm thành lập Giáo họ Tiền Môn : 1862

Năm thành lập Giáo xứ : 03/11/1913

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 16/10/1917

Ngày cung hiến thánh đường : 16/10/2002

Tước hiệu : Đức Mẹ Mân Côi

Bổn mạng : Đức Mẹ Mân Côi (07/10)

Số giáo dân : 3.246 (Toàn xứ), 1.113 (họ Nhà xứ)

Địa chỉ : Nhà thờ Hà Xá, thôn Hà Xá, xã Tân Lễ, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.

I - VỊ TRÍ

Giáo xứ Hà Xá cách Toà giám mục khoảng 40 km về hướng Tây Bắc, nằm giáp ngã ba sông Hồng và sông Luộc. Phía Tây giáp xứ Tiên Chu; phía Tây Bắc giáp xứ Hưng Yên.

II - HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Mảnh đất Hà Xá được đón nhận ánh sáng đức tin khoảng cuối thế kỷ XVII do các cha thừa sai dòng Ttên sang Việt Nam giảng đạo theo chiều sông Hồng ngược lên phía Bắc, cập bến cửa sông Luộc, dừng chân ở vùng đất này. Các ngài đem ánh sáng Tin Mừng rao giảng và người dân nơi đây mau mắn đón nhận.

Năm 1862, Vua Tự Đức ra chiếu chỉ tha bắt đạo. Giáo họ Hà Xá được thành lập trong thời gian này thời gian này, thuộc về xứ Kẻ Diền (xứ Duyên Lãng ngày nay).

Đến cuối thế kỷ thứ XIX, Bề Trên chuyển giáo họ Hà Xá sát nhập vào xứ Tiên Chu (bên kia sông Luộc), thuộc trấn Sơn Lam, tỉnh Hưng Yên.

Ngày 03/11/1913, Đức cha Trung, Giám mục giáo phận Trung, ban Sắc thành lập Giáo

xứ Hà Xá, nhận Đức Mẹ Mân Côi làm bổn mạng. Lúc đó, Giáo xứ có gần 1000 nhân danh, tinh thần sống đạo sốt sắng. Tuy nhiên, nhà thờ mới chỉ là một lán nhỏ, để sớm tối giáo dân qui tụ, tham dự thánh lễ và cầu nguyện.

Năm 1927, được phép của Bề Trên, cha xứ Giuse Nguyễn Duy Khâm, cha xứ Hà Xá, cùng mọi người khởi công xây nhà thờ lớn như ngày nay.

Ngày 16/10/1944, ngôi nhà thờ được khánh thành dưới thời cha Giacôbê Trần Đình Luyện.

Biến cố 1954, số đông người di cư vào miền Nam, chỉ còn lại số ít giáo dân.

Ngày 16/10/2002, Đức Cha Phanxicô - Xaviê Nguyễn Văn Sang, Giám mục Giáo phận, chủ sự lễ thánh hiến nhà thờ Hà Xá.

Ngày 12/6/2008, cha xứ Giuse Nguyễn Quang Phục xây lại nhà chung 2 tầng.

Ngày 07/10/2013, Giáo xứ hân hoan tổ chức mừng trọng thể 100 năm ngày được nâng lên hàng Giáo xứ.

Các Chứng Nhân tử đạo

Giáo xứ Hà Xá có 7 Hiền Phúc tử đạo, riêng nhà xứ có 2 vị:  Đaminh Lập (số 930); Daminh9 Vy (số 931), cùng tử đạo ngày 03/6/1862, tại Hưng Yên.

Ơn gọi trong Giáo xứ

Giáo xứ Hà Xá có những người con đã quảng đại dấn thân theo Chúa, phục vụ Giáo hội và tha nhân: Cha Giuse Hà Đăng Định (Rôma); cha Đaminh Hà Duy Dũng (Sài Gòn), cha Phêrô Hà Đức Ngọc (Quy Nhơn); cha Đaminh Hà Văn Chương (Xuân Lộc); cha Đa minh Hà Công Thơ (Hoa Kỳ); cha Đaminh Hà Hoả Tiễn (Phú Cường); cha Đaminh Hà Hương Giang (Xuân Lộc), cha Phêrô Hà Thế Hiện (Xuân Lộc), cha Phêrô Hà Thế Tân (Xuân Lộc) và nhiều nữ tu.

Các Linh mục coi sóc Giáo xứ

Cha Giuse Trần Công Toàn; cha Gioan Trần Quang Phượng; cha Giuse Nguyễn Huy Cẩm; cha Vinhsơn Phạm Văn Sĩ; cha Giuse Nguyễn Duy Khâm; cha Giacôbê Trần Đình Luyện; cha Vinhsơn Nguyễn Khắc Hiếu; cha Phanxicô Xaviê Trần Văn Trực; cha Gioan Nguyễn Văn Khuyến; cha Tôma Nguyễn Văn Sùng; cha Tôma Nguyễn Văn Tình; cha Đaminh Trần Công Tính; cha Vinhsơn Phạm Văn Tuyên; cha Giuse Vũ Công Phước; cha Phanxicô Xaviê Trần Văn Học; cha Giuse Nguyễn Quang Phục; cha Giuse Nguyễn Thuân; và hiện nay là Cha Augustino Đỗ Duy Đại.

Các giáo họ trực thuộc: Xuân Hải, An Tập, Trung Hoà, Đông Thôn, Đào Thôn, Phú Xá.

III - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Giáo xứ tổ chức các Đoàn hội: Huynh đoàn Đaminh, hội Gia trưởng, hội các Hiền Mẫu, hội Têrêxa, Ca đoàn, ban Kèn đồng, ban Trống, ban Trắc.

Các Đoàn hội này tham gia mọi sinh hoạt khiến bộ mặt của Giáo xứ càng ngày càng trở nên sinh động. Để củng cố đức tin cho thế hệ tương lai, cha xứ cùng Hội đồng Giáo xứ quan tâm tổ chức các lớp giáo lý và sinh hoạt giới trẻ, hầu tạo những điều kiện thuận lợi cho con em và giới trẻ có hành trang cho cuộc sống tương lai.

GIÁO HỌ AN TẬP

Năm đón nhận Tin Mừng : Đầu Thế kỷ XIX

Năm thành lập Giáo họ Mai Lĩnh : Khoảng 1825

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1919

Bổn mạng : Đức Mẹ Sầu bi (15/9)

Số giáo dân : 217

Địa chỉ : Nhà thờ An Tập, xã Tân Lễ, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.

Cách họ nhà xứ khoảng 1km về hướng Đông Nam.

I - HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Theo lưu truyền của các cụ Thượng tổ để lại, nhiều gia đình từ các nơi về vùng đất giáp sông Luộc lập ấp sinh sống. Khoảng năm 1825, các cha thừa sai từ Hà Xá sang rao giảng Tin Mừng Chúa Kitô ở vùng đất này và người dân nơi đây đã mau mắn đón nhận. Cùng thời gian này, Giáo họ Mai Lĩnh được thành lập. Khi đó, Giáo họ có khoảng chừng 10 gia đình.

Sau thời gian bách hại đạo, năm 1861, xóm đạo dựng một nhà nguyện 7 gian bằng gỗ, vách bùn, lợp lá mía.

Năm 1919, cha xứ và cộng đoàn chuyển nhà thờ về làm ở vị trí hiện nay với chiều dài 23m, rộng 9m, cao 10m và đổi tên mới là giáo họ An Tập và hoàn thành năm 1922. Lúc này, giáo họ có 15 hộ gia đình.

Năm 1993, Giáo họ xây nhà phòng 5 gian với chiều dài 12m, rộng 4.2m, cao 5m.

Năm 2005, Giáo họ xây tháp chuông cao 32m.

Các Chứng Nhân tử đạo

Giáo họ An Tập có một Hiền phúc là Đaminh Thơm (số 932) và một chứng nhân tử đạo là Đaminh Trần Văn Chinh. Ngoài ra, Giáo họ còn tìm thấy hài cốt của một vị không rõ danh tính.

Hiện nay, hài cốt của 3 vị được qui lăng tại đài Mẹ La Vang.

Ơn gọi trong Giáo họ

Giáo họ An Tập có nhiều người con hiến dâng mình theo Chúa, phục vụ Giáo Hội và tha nhân: cha Giuse Trần Văn Minh (Xuân Lộc), cha Đaminh Trần Văn Tạ và nhiều nữ tu.

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Nhờ sự quan tâm của cha xứ, Giáo họ có các lớp dạy giáo lý cho các em thiếu nhi. Giới Trẻ cũng nhiệt tình và hăng say trong mọi sinh hoạt của Giáo xứ, Giáo họ. Nhờ đó, cộng đoàn Giáo họ ngày càng thăng tiến nhiều về đời sống đức tin của mình.

GIÁO HỌ ĐÀO THÔN

Năm đón nhận Tin Mừng : Đầu thế kỷ XX

 Năm thành lập Giáo họ : 25/7/1918

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 2005

Bổn mạng : Thánh Giacôbê Tông đồ (25/7)

Số giáo dân : 63

Địa chỉ : Nhà thờ Đào Thôn, thị trấn Hưng Nhân, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.

Cách họ nhà xứ khoảng 4 km về hướng Tây.

I- HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Mảnh đất Đào Thôn được đón nhận ánh sáng đức tin vào khoảng đầu thế kỷ XX. Khi ấy, có một số người tại đây theo đạo Thánh Chúa và rồi dần dần con số mỗi ngày một tăng lên. Các cụ đã bàn bạc và dựng xây một ngôi nhà nguyện để sớm tối họp nhau cầu nguyện và nhận thánh Giacôbê Tông đồ làm quan thầy.

Ngày 25/7/1918, Đức cha Trung, Giám mục giáo phận Trung, ban Sắc thành lập Giáo họ Đào Thôn.

Năm 1933, số các tín hữu gia tăng, Giáo họ làm nhà thờ lớn hơn với tường đất, lợp cọ. Năm 1960, Giáo họ xây nhà thờ với tường gạch, lợp cọ.

Năm 2005, Giáo họ xây nhà thờ mới 5 gian với chiều dài 20m, rộng 6m, cao 5m, hai tháp chuông cao 15m. Tổng diện tích khuôn viên nhà thờ hiện nay là 90m2.

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Giáo họ Đào Thôn tổ chức được các đoàn hội: Huynh đoàn Đaminh; Ca đoàn; ban Trống; ban Giáo lý...

Mặc dầu là một giáo họ nhỏ và đón nhận đức tin muộn hơn so với các giáo họ khác, mọi người trong Giáo họ Đào Thôn luôn nhiệt tình và sẵn sàng cộng tác với cha xứ và Giáo xứ trong mọi công việc; sống đoàn kết yêu thương, không phân biệt lương - giáo, để nên chứng nhân cho Chúa bằng chính cuộc sống thường ngày.

GIÁO HỌ ĐÔNG THÔN

Năm đón nhận Tin Mừng : Giữa thế kỷ XIX Năm thành lập Giáo họ : 1888

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1950

Bổn mạng : Thánh Phaolô trở lại (27/01)

Số giáo dân : 94

Địa chỉ : Nhà thờ Đông Thôn, thị trấn Hưng Nhân, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.

Cách họ nhà xứ 3km về hướng Đông .

I- HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Khoảng giữa thế kỷ XIX, các cụ Lê Văn Tước, Cao Khán, Trần Đình Thứ và Vũ Văn Đối trong bốn dòng họ Lê, Cao, Trần và Vũ cùng con cháu (18 nhân danh) về vùng đất Đông Thôn khai hoang lập ấp. Cùng thời gian này, các cha Thừa sai đã đến rao giảng Tin Mừng và xóm đạo được thành hình. Ban đầu, các cụ mua một mảnh đất nhỏ, dựng một ngôi nhà nguyện, làm bằng tranh tre, vách đất và nhận thánh Phaolô Trở Lại làm bổn mạng.

Năm 1888, Giáo họ Đông Thôn chính thức được thành lập.

Năm 1950, Giáo họ xây nhà thờ mới. Mọi người đều tích cực tham gia với tinh thần nhiệt thành và hy sinh nên chỉ một năm sau, ngôi nhà thờ được hoàn thành.

Năm 1979, ông Đỗ Văn Ngọc giúp đỡ Giáo họ sửa lại ngôi nhà thờ.

Năm 1986, ông Vũ Văn Tỏ dâng vào đất nhà thờ 267m2.

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Hiện nay Giáo họ Đông Thôn có các đoàn hội: Huynh đoàn Đaminh, Ca đoàn, ban Trống. Mọi người trong Giáo họ sống tinh thần đoàn kết yêu thương, không phân biệt tôn giáo và luôn sống tinh thần Phúc Âm, làm chứng cho Chúa Kitô bằng đời sống của mình.

GIÁO HỌ PHÚ XÁ

Năm đón nhận Tin Mừng : Đầu thế kỷ XIX

 Năm thành lập Giáo họ : 1823

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1911

Bổn mạng: Thánh Phanxicô Xaviê (03/12)

Số giáo dân : 329

Địa chỉ: Nhà thờ Phú Xá, thị trấn Hưng Nhân, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.

I- HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Vùng đất này trước đây là làng Lái (nên còn có tên gọi khác là nhà thờ Lái), được hình thành bởi dòng họ Nguyễn. Ông có 4 người con, 2 người theo đạo Công giáo. Do đó, người ở Làng này hầu như có họ với nhau, sau này có thêm họ Lê về đây lập nghiệp.

Năm 1823, Giáo họ Phú Xá được thành lập với ngôi nhà thờ đầu tiên làm bằng tre nứa, mái lá mía, cách nhà thờ bây giờ 100m.

Năm 1911, ngôi nhà thờ được làm lại bằng gỗ lim, chạm trổ tỉ mỉ “trúc mai chồng đấu cách bèo” với chiều dài 20m, rộng 9m, cao 3.5m, tháp chuông cao 33m. Nhà thờ hiện nay đang tu sửa, kéo dài thành 29m, cao 6m, rộng 9m, hành lang 4m, tum cao 15m.

Năm 2007, Giáo họ xây dựng nhà phòng với chiều dài 12m, rộng 4m, cao 4m để làm nơi cho các em học giáo lý, sinh họat trong giáo họ và chỗ nghỉ ngơi cho các cha về dâng lễ.

Các Chứng nhân tử đạo

Giáo họ Phú Xá có 4 Hiền Phúc tử đạo đời vua Tự Đức bách hại đạo Công Giáo: Đaminh Hòa (số 933), Đaminh Viên (số 934), Đaminh Thường (số 935) và Giuse Di (số 936). Cả bốn vị cùng tử đạo ngày 02/6/1862 tại Hưng Yên.

Ơn gọi trong Giáo họ

Giáo họ Phú Xá có một người con dâng mình theo Chúa, phục vụ Giáo hội và tha nhân: cha Giuse Nguyễn Ngọc Sinh (+) (Pháp).

 II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Hiện nay sinh hoạt của Giáo họ Phú Xá ngày càng đi vào chiều sâu với nhiều đoàn hội: hội Gia trưởng, hội Hiền Mẫu, Huynh đoàn Đaminh, ban Kèn nữ, ban Trống, ban Trắc. Ngoài các công việc bác ái và chăm sóc người nghèo của các đoàn hội, Giáo họ không ngừng phát triển và thăng tiến đời sống Đức tin, giáo dục nhân cách cho thế hệ trẻ với ước mong một ngày kia họ trở thành những tông đồ nhiệt thành và hăng say trên con đường rao truyền Tin Mừng của Chúa cho những người xung quanh.

GIÁO HỌ TRUNG HÒA

Năm đón nhận Tin Mừng : Giữa thế kỷ XIX

Năm thành lập Giáo họ : 1890

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1990

Bổn mạng : Thánh Tôma Tông đồ (03/7)

Số giáo dân : 22

Địa chỉ: Nhà thờ Trung Hòa, xã Tân Lễ, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. Cách họ nhà xứ khoảng 2km về hướng Tây Bắc.

I - HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Theo lời kể của ông trùm Toan (làm trùm từ năm 1959 đến nay): Khoảng giữa thế kỷ XIX, cụ Trần Ngọc, người Hưng Yên, cùng con cháu (9 người con) sang vùng đất bãi bồi sông Luộc để khẩn hoang. Lúc đó, nơi đây còn hoang vắng không có bóng người. Nhận thấy có người sống ngoài bãi bồi, các cha Thừa sai từ Hà Xá đến rao giảng Tin Mừng. Sau đó, gia đình 3 cụ Chi, Đội Sáu và Dẹp, là 3 anh em trai, đón nhận Tin Mừng (còn 6 con gái vẫn đi lương).

Khoảng năm 1890, Giáo họ được thành lập, thuộc xứ Tiên Chu, có khoảng gần 100 nhân danh. Giáo họ đã làm một nhà nguyện 6 gian và bị cháy do chiến tranh.

Đến thời cha Giuse Nguyễn Duy Khâm (1942- 1945), cha xứ Hà Xá, Giáo họ làm nhà nguyện 4 gian, bằng tre nứa, mái tranh. Tuy nhiên, nhà thờ này lại bị tàn phá trong thời chiến tranh.

Biến cố năm 1954, 11 gia đình trong giáo họ di cư vào miền Nam, còn lại 24 gia đình. Sau khi đất nước thống nhất, vì mưu kế sinh nhai, nhiều gia đình đã đi lập nghiệp làm ăn các nơi. Hiện nay, Giáo họ chỉ còn 7 gia đình, với 22 người.

Năm 1990, thời cha xứ Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Học, Giáo họ xây nhà thờ 6 gian chắc chắn hơn, bằng gạch vữa với chiều dài 15m, rộng 5.5m, cao 5m. Tổng diện tích khu

nhà thờ 480m2.

Ơn gọi trong Giáo họ: Giáo họ được vinh dự có những người con hy sinh dấn thân đáp trả tiếng gọi của Chúa. Đó là cha Vinhsơn Phạm Văn Túy, OP (+).

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Trải qua bao nhiêu thăng trầm của lịch sử, noi gương truyền thống tốt đẹp của cha ông, Giáo họ Trung Hòa vẫn một lòng giữ vững đức tin, hăng say đóng góp công sức của mình để xây dựng Giáo họ, Giáo xứ thêm vững mạnh về cả đời sống vật chất và tinh thần.

GIÁO HỌ XUÂN HẢI

Năm đón nhận Tin Mừng : Cuối thế kỷ XVIII

Năm thành lập Giáo họ Giáp Hữu : 1780

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1938

 Bổn mạng : SN Thánh Gioan Baotixita (24/6)

Số giáo dân : 326

Địa chỉ : Nhà thờ Xuân Hải, xã Tân Lễ, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. Cách họ nhà xứ khoảng 4km hướng Đông Bắc.

I- HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Trước đây, Giáo họ Xuân Hải thuộc đất Hải Triều. Đến thời kỳ bách hại, nhiều người đã bỏ đạo, chỉ còn lại gia đình cụ Lý Ứng giữ đạo. Theo dòng thời gian, nhiều người từ Bình Lục, Hà Nam, Hưng Yên, Bãi Giữa về đây làm ăn sinh sống. Khoảng năm 1780, Giáo họ Giáp Hữu được thành lập và nhận thánh Gioan Baotixita làm bổn mạng.

Năm 1800, Đức cha giáo phận đã cho thầy Lý (khi làm linh mục, đổi tên là Nghị) về trông coi Giáp Hữu. Thầy cùng giáo dân dựng nhà giáo bằng tre nứa, lợp tranh. Khi làm linh mục, Cha Nghị đổi tên Giáp Hữu thành Xuân Hải.

Ngày 12/5/1815, một cơn bão đã phá đổ nhà giáo. Sau đó, năm 1817, Giáo họ dựng nhà thờ 7 gian, bằng gỗ lim, lợp ngói mũi. Do vị trí nhà thờ ngoài bãi sông, nên hàng năm cứ đến mùa mưa thường bị ngập, việc đi nhà thờ gặp nhiều khó khăn, giáo dân trong nội đồng phải di chuyển bằng thuyền ra nhà thờ.

Năm 1938, Cha già Khâm và Giáo họ di chuyển nhà thờ vào nội đồng và xây dựng nhà thờ mới 9 gian, với chiều dài 32.5m, rộng 11.4m, cao 4m, tháp chuông cao 30m. Dịp lễ Chúa Giáng Sinh năm 1942, nhà thờ được khánh thành.

Năm 1996, Giáo họ xây nhà giáo lý với chiều dài 12m, rộng 6.2m và cao 4m.

Ơn gọi trong Giáo họ: Giáo họ Xuân Hải có người con đã dâng mình theo Chúa, phục vụ Giáo hội và tha nhân, đó là : cha Gioan Baotixita Lê Văn Phi (Xuân Lộc)

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Dưới sự hướng dẫn của cha xứ Giuse Nguyễn Thuận, các hội đoàn: Hội Gia trưởng, hội Hiền Mẫu, ban Trống và ban Trắc của Giáo họ hoạt động rất sôi nổi và sầm uất, lòng đạo đức giáo dân được nâng cao, ý thức trách nhiệm và sứ vụ Tông đồ được chú trọng. Chính vì thế, mỗi thành viên trong Giáo họ đều có niềm tin tưởng vững chắc về một tương lai rạng rỡ.

(Trích Kỷ Yếu 80 Năm Thành Lập Giáo Phận Thái Bình _ Nxb Hồng Đức)