GIÁO XỨ ĐỀN THÁNH GIUSE THƯỢNG PHÚC

Năm đón nhận Tin Mừng : Cuối thế kỷ XV

Năm thành lập Giáo họ : 1700

Năm thành lập Giáo xứ : 01/10/1900

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1896

Bổn mạng : Thánh Giuse (19/3) & Đức Mẹ Mân Côi (07/10)

Số giáo dân : 1.277 (Toàn xứ); 546 (Nhà xứ)

 Địa chỉ : Nhà thờ Thượng Phúc, xã Thụy Sơn, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.

I- VỊ TRÍ

Nhà thờ Thượng Phúc cách Tòa Giám mục 25km về phía Đông Bắc; phía Bắc giáp xứ Xá Thị; Phía Đông Bắc giáp xứ Vạn Đồn và Vân Am; phía Đông Nam giáp xứ Cam Châu; phía Tây Nam giáp xứ Khúc Mai.

II - HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Đời vua Lê Hy Tông (1700), các đấng giảng đạo đến gieo Tin Mừng trên mảnh đất Thượng Phúc. Giáo họ Thượng Phúc được khai sinh từ đó và thuộc về xứ Kẻ Bái. Năm 1721, Giáo xứ Kẻ Hệ (Ninh Cù) được thành lập, Giáo họ Thượng Phúc được chuyển về Giáo xứ mới.

Năm 1720, Giáo họ xây dựng ngôi nhà nguyện sáu gian, cách nhà thờ hiện nay khoảng 50m về phía Tây Bắc.

Năm 1735, Giáo họ xây ngôi nhà thờ mới, mà nay gọi là đền thánh Giuse. Khi đó, cha Sen được Bề trên bổ nhiệm về coi sóc Giáo họ.

Năm 1890, Giáo họ lại xây dựng ngôi nhà thờ khác bằng gỗ lim (dài 35m, rộng 13m, cao 12m) và tháp chuông cao 27m. Công trình này được hoàn thành vào năm 1896 và tồn tại đến ngày nay.

Ngày 01/10/1900, Giáo họ Thượng Phúc được Đức cha Maximo Fernandez Định, Giám mục Địa phận Trung, tách khỏi xứ Kẻ Hệ và nâng lên hàng giáo xứ, nhận Đức Mẹ Mân Côi làm quan thầy. Đồng thời, Bề trên bổ nhiệm cha Đaminh Chuẩn làm cha xứ tiên khởi. Thời đó, Thượng Phúc gồm nhiều họ lẻ, được chia thành 3 khu: Khu Đông gồm các họ: Diêm Điền, Ngoại Trình, An Lệnh (Lan Chỉ), Cam Châu, Bằng Lương và Đông Hà; Khu Nam gồm các họ: Bích Du, Thiên Lộc Đông, Sơn Thọ, Các Đông, Hải Linh và Thần Huống Khu Tây có các họ: Hạ Đồng, Quân Động, An Tiêm, Duyên Trữ, Nghĩa Chử, Hóa Tài Khúc Mai, Đông Hồ, Thanh Do và Vô Hối.

Năm 1909, Xuân Hòa được nâng lên hàng giáo xứ, các giáo họ khu Nam miền Bích Du được cắt về giáo xứ này.

Thời cha Phú và cha Hy, nhiều giáo họ được thành lập: Đồng Tỉnh, Đồng Nguyên, Đồng Kinh, Thiên Lộc Tây, Vị Dương, Đồng Thủ, Phú Khê và Xuân Phố. Khi đó, Giáo xứ Thượng Phúc gồm bởi 3 khu: Khu Đông có 6 giáo họ: Trà Hồi, An Nghĩa, Cam Châu, Đông Hà, Bằng Lương và họ nhà xứ Thượng Phúc; khu Nam gồm 7 giáo họ: Đồng Kinh, Đồng Tỉnh, Đồng Nguyên, Phú Khê, Thiên Lộc Tây, Vị Dương và Xuân Phố; khu Tây có 10 họ:

Thượng Liệt, Khúc Mai, Thanh Do, Hóa Tài, Đông Hồ, Duyên Trữ, An Tiêm, Quân Động, Nghĩa Chử và Phi Liệt. Như vậy, Giáo xứ lúc bấy giờ gồm 22 họ lẻ với 3.120 nhân danh.

Năm 2006, các giáo họ thuộc khu Nam được cắt về xứ Thiên Lộc, Giáo họ Đông Hà và Bằng Lương trực thuộc về xứ Cam Châu. Năm 2009, các giáo họ khu Tây: Duyên Trữ, Đông Hồ, Nghĩa Chử, Hóa Tài, Phi Liệt, Thượng Liệt và Thanh Do trực thuộc về xứ Khúc Mai. Kể từ đó, Giáo xứ Thượng Phúc còn lại 5 giáo họ.

Năm 2006, Giáo xứ Thượng Phúc tiến hành quy hoạch lại khuôn viên nhà chung và xây dựng quảng trường Đức Mẹ La Vang.

Năm 2007, Giáo xứ xây dựng ngôi nhà mục vụ (dài 22m, rộng 7m và cao 5m).

Năm 2013, Giáo xứ xây dựng tượng đài thánh Giuse và mở rộng quang cảnh khuôn viên nhà thờ và nhà xứ.

Ngày 15/03/2022, Đức cha Phê-rô Nguyễn Văn Đệ, Giám mục Giáo phận, đã chấp thuận và ban sắc tôn phong Nhà thờ Giáo xứ Thượng Phúc lên Đền thánh Giu-se Thượng Phúc Giáo phận Thái Bình.

Các chứng nhân tử đạo

Thời vua Tự Đức bách hại đạo (1861 1862), Thượng Phúc có Hiền phúc Đaminh Thiềng (số 856) và 5 người khác đã làm chứng cho Chúa bằng chính mạng sống của mình.

Ơn gọi trong Giáo xứ

Thượng Phúc là quê hương của nhiều mục tů đã và đang dẫn thân phục vụ trên cánh đồng truyền giáo ở nhiều nơi: Cha Giuse Đinh Văn Giám (qua đời năm 1975 tại miền Nam); cha Ciuse Đinh Văn Nhân (Giáo xứ Nhơn Hòa, Sài Gòn); cha Micae Nguyễn Trung Giáo (CMC, Sài Gòn); cha Giuse Nguyễn Văn Nhất (Phú Cường); cha Giuse Nguyễn Thái Học (Phú Cường); cha Raphael Nguyễn Bùi Ngọc Liêm (Phú Cường); Cha Giuse Đinh Văn Hậu, OP (Sài Gòn) và cha Giuse Nguyễn Văn Khơi.

Các linh mục coi sóc Giáo xứ

Thượng Phúc được sự chăm sóc mục vụ của quý cha: Cha Sen; cha Đaminh Chuẩn; cha Nhượng; cha Điển (1890 -1896); cha Đaminh Toản; cha Phêrô Nghị (1896 - 1908); cha Đaminh Thuần; cha Gioan Tòng; cha Đaminh Lương; cha Đaminh Uyên (1908-1911); cha Giuse Thiệu; cha Đaminh Tuyển; cha Đaminh Kính; cha Đaminh Hưng; cha Đaminh Thạc; cha Phêrô Xuyên; cha Giuse Luân; cha Giuse Súy (1911- 1919); cha Gioan Phú; cha Giuse Hy; cha Giuse Tân; cha Giuse Thùy (1919 - 1931); cha Bảo; cha Gioan Thi; cha Giuse Đoàn; cha Đaminh Quỳnh; cha Đaminh Khuyến; cha Phêrô Nghị (1931 - 1942); cha Phêrô Vĩnh; cha Gioan Đồng; cha Đaminh An; cha Vinhsơn Hiếu; cha Đaminh Luật (1942 - 1947); cha Vinh sơn Nguyễn Lịch Thiệp; cha Giuse Hiệt; cha Phêrô Tân; cha Đaminh Khang; cha Giuse Luân (1948 - 1956); cha Tôma Vũ Nguyên Sùng (1956 - 1975); cha Augustinô Vũ Văn Hương (1975 - 2005); cha Giuse Phạm Văn Thiện (2005 - 2008); cha Luca Nguyễn Văn Định (2008 - 2014), cha Gioan Baotixita Đỗ Bá Dương…. và hiện nay là cha Giuse Phạm Công Dũng.

Các giáo họ trực thuộc: An Nghĩa, An Tiêm, Quân Động, Trà Hồi.

III - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Dưới sự coi sóc của các cha, Giáo xứ đã thành lập được nhiều hội đoàn: Huynh đoàn Đaminh, hội Gia trưởng, hội con Đức Mẹ, hội Trống, hội Trắc, ban Kèn, Ca đoàn, Giáo lý viên, Lễ sinh, hội Têrêsa. Các hội đoàn đã tích cực góp phần làm cho Giáo xứ thăng tiến về mọi mặt. Đặc biệt, Giới trẻ - tình nguyện viên luôn tự nguyện, sẵn sàng, hy sinh phục vụ Giáo xứ và Giáo phận.

Các lớp giáo lý vẫn duy trì đều đặn vào các buổi tối, phong trào Thiếu nhi Thánh Thể đang được củng cố và phát triển, các khóa giáo lý Hôn nhân và Dự tòng được mở vào các dịp hè.

GIÁO HỌ AN NGHĨA (LAN CHỈ)

Năm đón nhận Tin Mừng : Nửa cuối thế kỷ XIX

Năm thành lập Giáo họ : 1880

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1907

Bổn mạng : Thánh Vinhsơn (05/4) & Giacôbê Tông đồ (25/7)

Số giáo dân : 97

Địa chỉ : Nhà thờ An Nghĩa, xã Thụy Liên, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Cách nhà xứ khoảng 4km về hướng Đông.

I - HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Theo truyền khẩu, những Kitô hữu đầu tiên nơi đây là cụ Nicôla Đào Hữu Tụ (vẫn gọi là cụ Lũy), cùng với người em gái và 2 con trai: Phêrô Đào Hữu Vũ và Phêrô Đào Hữu Đô. Năm 1880, số tín hữu gia tăng và Giáo họ Lan Chỉ được thành lập.

Năm 1894, ngôi nhà thờ đầu tiên (5 gian, tường đất và mái lợp rạ) được dựng lên. Năm 1907, Giáo họ xây dựng ngôi nhà thờ bằng gỗ lim (dài 30m, rộng 9m) và tòa được sơn son thiếp vàng. Sau đó, Giáo họ xây dựng ngôi nhà phòng 5 gian (dài 5m, rộng 5m và cao 4m).

Theo dòng thời gian, ngôi nhà thờ đã xuống cấp trầm trọng. Năm 1958, cha Toma Vũ Nguyên Sùng đã cho hạ giải 2 gian nhà phòng lấy gỗ để sửa chữa nhà thờ.

Theo địa lý hành chánh ngày đó, An Lệnh và Nghĩa Chỉ là 2 thôn biệt lập. Khi số tín hữu ngày một gia tăng, họ đã dựng thêm một nhà thờ nữa cách nhà thờ cũ khoảng 40m. Sau biến cố năm 1954, Giáo họ chỉ còn 3 gia đình với 13 nhân danh. Các tín hữu hai nơi hợp làm một và mỗi tuần cầu nguyện tại một nhà thờ.

Năm 1977, nhà thờ An Lệnh bị hư hỏng nặng, cha Augustinô Vũ Văn Hương cho hạ giải nhà thờ An Lệnh để củng cố nhà thờ Nghĩa Chỉ và lấy tên là An Nghĩa (tên này được ghép bởi chữ cái đầu của An Lệnh và Nghĩa Chỉ mà thành).

Năm 1998, Giáo họ xây dựng đài Đức Mẹ La Vang và xây tường bao quanh.

Năm 2001, Giáo họ xây dựng đài thánh Vinhsơn trên nền nhà thờ An Lệnh cũ.

Năm 2004, Giáo họ xây dựng tháp chuông cao 30m.

Ngày 25/7/2015, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Đệ về đặt viên đá góc nhà thờ An Nghĩa.

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Tuy ít người, Giáo họ vẫn tổ chức được các hội đoàn: Huynh đoàn Đaminh, hội gia trưởng, hội con Đức Mẹ và hội Trống. Mọi người nơi đây luôn đoàn kết, yêu thương, không phân biệt lương giáo và sống chứng tá cho Chúa trong cuộc sống thường ngày.

GIÁO HỌ AN TIÊM

Năm đón nhận Tin Mừng : 1872

Năm thành lập Giáo họ : 1890

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1904

Bổn mạng : Thánh Anna (26/7)

Số giáo dân : 45

Địa chỉ : Nhà thờ An Tiêm, thôn An Tiêm, xã Thụy Dân, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, Cách nhà xứ khoảng 4km về hướng Tây.

I - HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Năm 1872, hạt giống Tin Mừng được gieo vãi trên mảnh đất An Tiêm. Sau 5 năm, thôn An Tiêm đã có 7 gia đình Công giáo. Các tín hữu nơi đây đã dựng ngôi nhà 3 gian, bằng tre, vách đất làm nơi cầu nguyện. Năm 1890, Giáo họ An Tiêm được thành lập và nhận thánh Anna làm quan thầy.

Năm 1893, tín hữu trong họ đã tăng lên 60 nhân danh. Mọi người họp nhau dựng ngôi nhà thờ 5 gian, bằng tranh tre, vách đất, mái lợp rạ và mừng lễ quan thầy cách long trọng.

Năm 1904, Giáo họ khởi công xây dựng ngôi nhà thờ bằng gỗ lim, lợp ngói với chiều dài 22.5m, rộng 8.7m, cao 7.3m và tháp chuông cao 25m. Công trình này là biểu trưng cho lòng tin của Giáo họ, được hoàn thành vào năm 1910.

Năm 1947, Giáo họ đúc một quả chuông nặng 96kg. Trải qua thời gian và mưa bão, nhà thờ và tháp chuông đã phải trùng tu nhiều lần vào các năm 1948, 1980, 1986, 1992, 1997 và 2004.

Đáp ứng cho việc giáo dục Đức tin cho thế hệ trẻ, năm 2000, Giáo họ xây dựng một ngôi nhà giáo lý (dài 15m, rộng 4m, cao 4.1m). Năm 2002, Giáo họ xây dựng ngôi nhà mục vụ làm nơi hội họp chung.

Năm 2009, Giáo họ xây lại tháp chuông, phần đầu nhà thờ và đổ bêtông sân cuối nhà thờ.

Năm 2014, Giáo họ tiến hành xây tường bao quanh và mở thêm cổng vào nhà thờ.

Các chứng nhân tử đạo: Hiền phúc Phêrô Thường (số 859)

Ơn gọi trong Giáo họ

Giáo họ An Tiêm đã đóng góp cho Giáo Hội những thợ gặt lành nghề: Đức cha Giuse Trần Văn Toản (Giám mục phụ tá giáo phận Long Xuyên); linh mục Giuse Trần Văn Hùng (Xuân Lộc); linh mục Giuse Trần Văn Hà, OP.

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Tuy nhỏ bé, An Tiêm cũng có các đoàn hội: Huynh đoàn Đaminh, hội Hiền mẫu, hội Gia trưởng. Mọi thành viên trong các hội đoàn luôn nêu cao tinh thần tự nguyện, sẵn sàng không quản ngại vất vả, gian khổ để chung sức chung lòng làm cho Giáo họ luôn được thăng tiến về mọi mặt trong đời sống đức tin cũng như đời sống kinh tế.

GIÁO HỌ QUÂN ĐỘNG

Năm đón nhận Tin Mừng : Đầu thế kỷ XX

Năm thành lập Giáo họ : 1928

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 2000

Bổn mạng : Thánh Augustinô (28/8)

Số giáo dân : 14

Địa chỉ : Nhà thờ Quân Động, xã Thụy Sơn, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Cách nhà xứ khoảng 4km về hướng Tây

I - HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Khoảng đầu thế kỷ XX, hạt giống Lời Chúa được gieo vãi trên mảnh đất này.

Năm 1928, Giáo họ Quân Động được thành lập với 25 nhân danh, nhận thánh Augustinô làm quan thầy và trực thuộc về xứ Thượng Phúc. Khi đó, mọi người trong Giáo họ khai khẩn đất đai và dựng ngôi nhà nguyện nhỏ làm nơi cầu nguyện.

Trải qua thời gian, ngôi nhà thờ đã nhiều lần bị mưa bão làm hư hại và xuống cấp trầm trọng. Bởi thế, cha Augustinô Vũ Văn Hương kêu gọi sự giúp đỡ của mọi người trong liên xứ Thượng Phúc và ân nhân xa gần giúp đỡ Giáo họ dựng lại ngôi nhà thờ mới. Nhờ lòng hảo tâm của mọi người, năm 2000, Giáo họ xây dựng được ngôi nhà thờ mới (dài 15m, rộng 6m, cao 7m).

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Tuy ít người, Giáo họ cũng có một vị tham gia vào Hội đồng Mục vụ Giáo xứ để điều hành chung các công việc của Giáo họ, Giáo xứ. Với sự chất phác đôn hậu của con người Thái Bình, những tín hữu Quân Động vẫn ngày đêm miệt mài buôn ba sống giữa dòng đời khi đục khi trong. Trên hết, với tinh thần kiên cường trong Đức tin, vững vàng trong Đức cậy, nồng nàn trong Đức mến, bà con giáo dân nơi đây luôn ra sức sống đời nhân chứng Phúc Âm giữa những anh em lương dân xung quanh để rao giảng về một Thiên Chúa tình yêu và cao cả.

GIÁO HỌ TRÀ HỒI

Năm đón nhận Tin Mừng : Giữa thế kỷ XIX

Năm thành lập Giáo họ : 1882

Năm xây dựng nhà thờ hiện tại : 1913

Bổn mạng : Thánh Giuse thợ (01/5)

Số giáo dân : 66

Địa chỉ : Nhà thờ Trà Hồi, thôn Trà Hồi Đông, xã Thụy Bình, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Cách nhà xứ khoảng 3.5 km về hướng Đông.

I- HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Lược sử hình thành và phát triển

Mảnh đất Trà Hồi được đón nhận Tin Mừng vào khoảng giữa thế kỷ XIX. Giáo họ khởi đi từ gia đình cụ Giuse Trịnh Trọng Thiện tin theo Chúa. Thời gian đầu, các tín hữu thường quy tụ cầu nguyện tại tư gia. Năm 1882, ngôi nhà thờ đầu tiên bằng tre, vách đất, dài 10m và rộng 3m được dựng lên. Cũng năm đó, Giáo họ Trà Hồi được thành lập, nhận thánh Giuse làm bổn mạng và trực thuộc xứ Kẻ Hệ (Ninh Cù) cho đến năm 1900, Trà Hồi thuộc về xứ Thượng Phúc.

Năm 1913, Giáo họ xây dựng ngôi nhà thờ 5 gian (dài 12.9m, rộng 7.6m), bằng gỗ, mái ngói với 4 hàng cột và hai mái hiên. Năm 1948, gian cung thánh được nối dài 5.6m. Năm 1998, Giáo họ tiến hành đại tu ngôi thánh đường.

Ngày 22/12/2013, Giáo họ Trà Hồi kỷ niệm bách chu niên ngôi thánh đường và được Đức cha Phanxicô Xaviê, nguyên Giám mục Giáo phận Thái Bình về chủ sự Thánh lễ tạ ơn.

Ngày 01/3/2011, Giáo họ khởi công xây dựng ngôi nhà phòng trên phần đất ông Giuse Trịnh Tiến Minh dâng cúng. Được sự giúp đỡ của quý ân nhân, Giáo họ đã hoàn tất ngôi nhà phòng (dài 6.4m, rộng 6.7m, cao 3.8m), sơn son thiếp vàng ba tòa chính, bàn thờ, giảng đài và xây dựng quảng trường cuối nhà thờ.

Ngày 19/03/2013, Giáo họ khởi công xây dựng linh đài thánh Giuse trên phần đất ông Giuse Nguyễn Văn Độ dâng cúng và được hoàn thành vào dịp kỷ niệm bách chu niên ngôi nhà thờ.

Ơn gọi trong Giáo họ: Tuy nhỏ bé, Trà Hồi cũng đóng góp cho Giáo hội một mục tử là linh mục Giuse Trịnh Tiến Thành, hiện đang phục vụ tại Tòa Giám Mục Thái Bình.

II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG

Chỉ với 66 nhân danh, Giáo họ cũng có các đoàn hội: Huynh đoàn Đaminh, hội con Đức Mẹ, hội Gia trưởng, ban Ca đoàn và Thiếu Nhi Thánh Thể. Trà Hồi nguyện sẽ tiếp tục gìn giữ và bảo vệ kho tàng đức tin, chung tay xây đắp nền văn minh tình thương và sự sống, xây dựng một cộng đoàn hiệp nhất - yêu thương - cầu nguyện và truyền giáo.

(Trích Kỷ Yếu 80 Năm Thành Lập Giáo Phận Thái Bình _ Nxb Hồng Đức)