BÀI 28 - CUỘC THƯƠNG KHÓ

(Lc 22,1-23,56)

Bài này bao gồm Luca 22-23, kể về cuộc thương khó của Đức Giêsu, bắt đầu với bữa tiệc ly và kết thúc trên thập giá.

Trong Luca 22:

• Giuđa Ítcariốt thỏa thuận với các thượng tế để phản bội Chúa Giêsu (22,1-6).
• Trong Bữa Tiệc Ly, Ngài thiết lập Bí tích Thánh Thể, dùng bánh và rượu để biểu thị thân thể và máu thánh Ngài (22,14-20).
• Ngài tiên báo sự phản bội của Giuđa và việc Phêrô sẽ chối Ngài ba lần trước khi gà gáy (22,21-34).
• Trong vườn Ghếtsêmani, Chúa Giêsu cầu nguyện, xin Chúa Cha cất chén đắng nhưng hoàn toàn vâng phục thánh ý (22,39-46).
• Sau đó, Ngài bị Giuđa chỉ điểm bằng một nụ hôn, bị bắt, bị Phêrô chối như lời Ngài tiên báo, và bị sỉ nhục trước công nghị (22,47-71).

Trong Luca 23:

• Chúa Giêsu bị đưa đến xét xử trước Philatô và Hêrôđê, bị cáo buộc sai trái nhưng được tuyên vô tội, dù cuối cùng vẫn bị kết án đóng đinh để chiều lòng đám đông (23,1-25).
• Trên thập giá, Ngài cầu xin Cha tha thứ cho kẻ hành hình mình và hứa ban thiên đàng cho tên trộm sám hối, thể hiện lòng thương xót sâu sắc (23,26-43).
• Cuối cùng, Ngài chết sau khi phó thác linh hồn cho Chúa Cha (23,47-49).

Hai chương này làm nổi bật sự hy sinh và tình yêu vô hạn của Chúa Giêsu trước sự phản bội và đau khổ.

Câu 1: Âm mưu hại Đức Giêsu diễn ra như thế nào?

Thưa: ¹Lễ Bánh Không Men, cũng gọi là lễ Vượt Qua, đã đến gần. ²Các thượng tế và kinh sư tìm cách thủ tiêu Đức Giê-su, vì họ sợ dân. ³Xa-tan đã nhập vào Giu-đa, cũng gọi là Ít-ca-ri-ốt, một người trong Nhóm Mười Hai. ⁴Hắn đi nói chuyện với các thượng tế và lãnh binh Đền Thờ về cách thức nộp Người cho họ. ⁵Họ rất mừng và đồng ý sẽ cho hắn tiền. ⁶Hắn ưng thuận và tìm dịp tiện để nộp Đức Giê-su cho họ, lúc không có đám đông.

Câu 2: Chúa Giêsu đã nói gì khi hai môn đệ hỏi: “Thầy muốn chúng con dọn ở đâu?”

Thưa: ¹⁰Người bảo họ: “Này, khi vào thành, các anh sẽ gặp một người mang vò nước. Cứ đi theo người đó, người đó vào nhà nào, ¹¹thì các anh vào thưa với chủ nhà: ‘Thầy nhắn ông: Căn phòng dành cho tôi ăn lễ Vượt Qua với các môn đệ của tôi ở đâu?’ ¹²Và ông ấy sẽ chỉ cho các anh một căn phòng rộng rãi trên lầu, đã được trang bị: các anh hãy dọn ở đó.” ¹³Các ông ra đi, thấy mọi sự y như Người đã nói, và các ông dọn tiệc Vượt Qua.

Câu 3: Khi vào bàn cùng với các tông đồ ăn lễ Vượt Qua, Đức Giêsu đã làm gì?

Thưa: ¹⁴Khi giờ đã đến, Đức Giê-su vào bàn cùng với các Tông Đồ. ¹⁵Người nói với các ông: “Thầy những khát khao mong mỏi ăn lễ Vượt Qua này với anh em trước khi chịu khổ hình. ¹⁶Bởi vì, Thầy nói cho anh em hay, Thầy sẽ không bao giờ ăn lễ Vượt Qua này nữa, cho đến khi lễ này được nên trọn vẹn trong Nước Thiên Chúa.”

¹⁷Rồi Người nhận lấy chén, dâng lời tạ ơn và nói: “Anh em hãy cầm lấy mà chia nhau. ¹⁸Bởi vì, Thầy bảo cho anh em biết, từ nay, Thầy không còn uống sản phẩm của cây nho nữa, cho đến khi Triều Đại Thiên Chúa đến.”

Câu 4: Đức Giêsu lập phép Thánh Thể như thế nào?

Thưa: Trong bữa ăn, “Người cầm lấy bánh, dâng lời tạ ơn, bẻ ra, trao cho các ông và nói: “Đây là mình Thầy, hiến tế vì anh em. Anh em hãy làm việc này, mà tưởng nhớ đến Thầy.” ²⁰Và tới tuần rượu cuối bữa ăn, Người cũng làm như vậy và nói: “Chén này là Giao Ước Mới, lập bằng máu Thầy, máu đổ ra vì anh em”.

Câu 5: Đức Giê-su có nói rằng Giu-đa sẽ nộp Thầy Ngài không?

Thưa: Có. Ngài nói: ²¹“… này bàn tay kẻ nộp Thầy đang cùng đặt trên bàn với Thầy. ²²Đã hẳn Con Người ra đi như đã ấn định, nhưng khốn cho kẻ nào nộp Con Người.” ²³Các Tông Đồ bắt đầu bàn tán với nhau xem ai trong Nhóm lại là kẻ toan làm chuyện ấy.

Câu 6: Đức Giêsu dạy “những người lãnh đạo” trong Giáo hội tương lai điều gì?

Thưa: Khi các môn đệ cãi nhau sôi nổi xem ai trong Nhóm được coi là người lớn nhất. ²⁵Đức Giê-su bảo các ông: “Vua các dân thì dùng uy mà thống trị dân, và những ai cầm quyền thì tự xưng là ân nhân. ²⁶Nhưng anh em thì không phải như thế, trái lại, ai lớn nhất trong anh em, thì phải nên như người nhỏ tuổi nhất, và kẻ làm đầu thì phải nên như người phục vụ. ²⁷Bởi lẽ, giữa người ngồi ăn với kẻ phục vụ, ai lớn hơn ai? Hẳn là người ngồi ăn chứ? Thế mà, Thầy đây, Thầy sống giữa anh em như một người phục vụ.

Câu 7: Đức Giêsu hứa ban gì cho các Tông Đồ, những người một lòng gắn bó với Chúa khi Ngài gặp thử thách Gian nan?

Thưa: Đức Giêsu hứa với họ: “Thầy sẽ trao Vương Quốc cho anh em, như Cha Thầy đã trao cho Thầy, ³⁰để anh em được đồng bàn ăn uống với Thầy trong Vương Quốc của Thầy, và ngự toà xét xử mười hai chi tộc Ít-ra-en.”

Câu 8: Đức Giê-su nói gì về việc ông Phê-rô sẽ chối Ngài?

Thưa: ³¹Chúa nói: “Si-môn, Si-môn ơi, kìa Xa-tan đã xin được sàng anh em như người ta sàng gạo. ³²Nhưng Thầy đã cầu nguyện cho anh để anh khỏi mất lòng tin. Phần anh, một khi đã trở lại, hãy làm cho anh em của anh nên vững mạnh.” ³³Ông Phê-rô thưa với Người: “Lạy Chúa, dầu có phải vào tù hay phải chết với Chúa đi nữa, con cũng sẵn sàng.” ³⁴Đức Giê-su lại nói: “Này anh Phê-rô, Thầy bảo cho anh biết, hôm nay gà chưa kịp gáy, thì đã ba lần anh chối là không biết Thầy.”

Câu 9: Đức Giêsu nói về việc Ngài phải ứng nghiệm lời Kinh Thánh như thế nào?

Thưa: Người nói: cần phải ứng nghiệm nơi bản thân Thầy lời Kinh Thánh đã chép: Người bị liệt vào hàng phạm pháp. Thật vậy, những gì đã chép về Thầy sắp được hoàn tất” (Lc 22,37).

Câu 10: Thánh Luca kể về việc Đức Giêsu cầu nguyện ở núi Ô-liu như thế nào?

Thưa: Người đi ra núi Ô-liu như đã quen. Các môn đệ cũng theo Người. ⁴⁰Đến nơi, Người bảo các ông: “Anh em hãy cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ.” ⁴¹Rồi Người đi xa các ông một quãng, chừng bằng ném một hòn đá, và quỳ gối cầu nguyện rằng: ⁴²“Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén này xa con. Tuy vậy, xin đừng cho ý con thể hiện, mà là ý Cha.” ⁴³Bấy giờ có thiên sứ tự trời hiện đến tăng sức cho Người. ⁴⁴Lòng xao xuyến bồi hồi, nên Người càng khẩn thiết cầu xin. Và mồ hôi Người như những giọt máu rơi xuống đất.

⁴⁵Cầu nguyện xong, Người đứng lên, đến chỗ các môn đệ, thấy các ông đang ngủ vì buồn phiền, ⁴⁶Người liền nói với các ông: “Sao anh em lại ngủ? Dậy mà cầu nguyện, kẻo sa chước cám dỗ.”

Câu 11: Thánh Luca kể lại việc Đức Giê-su bị bắt như thế nào?

Thưa: Khi Đức Giêsu còn đang nói, thì một đám đông xuất hiện, và kẻ dẫn đầu tên là Giu-đa, một người trong Nhóm Mười Hai. Hắn lại gần Đức Giê-su để hôn Người. ⁴⁸Đức Giê-su bảo hắn: “Giu-đa ơi, anh dùng cái hôn mà nộp Con Người sao?” ⁴⁹Thấy việc sắp xảy ra, những kẻ đứng chung quanh Người liền hỏi: “Lạy Chúa, chúng con tuốt gươm chém được không?” ⁵⁰Thế rồi một người trong nhóm chém tên đầy tớ của thượng tế, làm nó đứt tai bên phải. ⁵¹Nhưng Đức Giê-su lên tiếng: “Thôi, ngừng lại.” Và Người sờ vào tai tên đầy tớ mà chữa lành.⁵²Sau đó Đức Giê-su nói với các thượng tế, lãnh binh Đền Thờ và kỳ mục đến bắt Người: “Tôi là một tên cướp sao mà các ông đem gươm giáo gậy gộc đến? ⁵³Ngày ngày, tôi ở giữa các ông trong Đền Thờ, mà các ông không tra tay bắt. Nhưng đây là giờ của các ông, là thời của quyền lực tối tăm.”

Câu 12: Chúa Giêsu tiên báo ông Phê-rô sẽ chối Ngài, lời tiên báo đó có đúng không?

Thưa: Sự việc xảy ra đúng như lời Đức Giêsu đã tiên báo. Thánh Luca kể lại như sau:

⁵⁴Họ bắt Đức Giê-su, điệu Người đến nhà vị thượng tế. Còn ông Phê-rô thì theo xa xa. ⁵⁵Họ đốt lửa giữa sân và đang ngồi quây quần với nhau, thì ông Phê-rô đến ngồi giữa họ. ⁵⁶Thấy ông ngồi bên ánh lửa, một người tớ gái nhìn ông chòng chọc và nói: “Cả bác này cũng đã ở với ông ấy đấy!” ⁵⁷Ông liền chối: “Tôi có biết ông ấy đâu, chị!” ⁵⁸Một lát sau, có người khác thấy ông, liền nói: “Cả bác nữa, bác cũng thuộc bọn chúng!” Nhưng ông Phê-rô đáp lại: “Này anh, không phải đâu!” ⁵⁹Chừng một giờ sau, có người khác lại quả quyết: “Đúng là bác này cũng đã ở với ông ấy, vì bác ta cũng là người Ga-li-lê.” ⁶⁰Nhưng ông Phê-rô trả lời: “Này anh, tôi không biết anh nói gì!” Ngay lúc ông còn đang nói, thì gà gáy. ⁶¹Chúa quay lại nhìn ông, ông sực nhớ lời Chúa đã bảo ông: “Hôm nay, gà chưa kịp gáy, thì anh đã chối Thầy ba lần.” ⁶²Và ông ra ngoài, khóc lóc thảm thiết.

Câu 13: Đức Giêsu còn tiên báo (Lc 9:21–22; 9:43b–45;18:31-34) đúng về những gì nữa?

Thưa: Những gì xảy ra trong cuộc thương khó của Đức Giêsu xảy ra đúng như lời Ngài đã nói trước: Ngài bị đánh đập và nhục mạ (Lc 22,63-65; 23,35-38), bị đưa ra trước Thượng Hội Đồng (Lc 22,66-71), ra trước tổng trấn Phi-la-tô (Lc 23,1-7; 13-25) và Hê-rô-đê (Lc 23,8-12), và bị kết án tử trên thập giá (Lc 23,33-34).

Câu 14: Khi bị Thượng Hội Đồng hỏi: “Ông có phải là Đấng Mê-si-a thì nói cho chúng tôi biết !” Người đáp thế nào?

Thưa: Người đáp: “Tôi có nói với các ông, các ông cũng chẳng tin; ⁶⁸tôi có hỏi, các ông cũng chẳng trả lời. ⁶⁹Nhưng từ nay, Con Người sẽ ngự bên hữu Thiên Chúa toàn năng.” ⁷⁰Mọi người liền nói: “Vậy ông là Con Thiên Chúa sao?” Người đáp: “Đúng như các ông nói, chính tôi đây.” ⁷¹Họ liền nói: “Chúng ta cần gì lời chứng nữa? Chính chúng ta vừa nghe miệng hắn nói!”

Câu 15: Hãy kể lại cảnh Đức Giê-su ra trước toà tổng trấn Phi-la-tô (Lc 23,1-7)

Thưa: Khi đã điệu Đức Giê-su đến ông Phi-la-tô, họ bắt đầu tố cáo Người rằng : “Chúng tôi đã phát giác ra tên này sách động dân tộc chúng tôi, và ngăn cản dân chúng nộp thuế cho hoàng đế Xê-da, lại còn xưng mình là Mê-si-a, là Vua nữa.” ³Ông Phi-la-tô hỏi Người: “Ông là vua dân Do-thái sao?” Người trả lời: “Chính ngài nói đó.” ⁴Ông Phi-la-tô nói với các thượng tế và đám đông: “Ta xét thấy người này không có tội gì.” ⁵Nhưng họ cứ khăng khăng nói: “Hắn đã xúi dân nổi loạn, đi giảng dạy khắp vùng Giu-đê, bắt đầu từ Ga-li-lê cho đến đây.” ⁶Nghe nói thế, ông Phi-la-tô liền hỏi xem đương sự có phải là người Ga-li-lê không. ⁷Và khi biết Người thuộc thẩm quyền vua Hê-rô-đê, ông liền cho áp giải Người đến với nhà vua lúc ấy cũng đang có mặt tại Giê-ru-sa-lem.

Câu 16: Chuyện gì xảy ra sau đó?

Thưa: Vua Hê-rô-đê rất mừng rỡ vì gặp được Đức Giêsu. Ông muốn được xem Người làm một hai phép lạ, nhưng mặc dù ông hỏi Chúa nhiều điều, Ngài không trả lời. Hê-rô-đê cũng như thị vệ đều khinh dể Người ra mặt nên khoác cho Người một chiếc áo rực rỡ mà chế giễu, rồi cho giải Người lại cho ông Phi-la-tô. Philatô triệu tập các thượng tế, thủ lãnh và dân chúng, tuyên bố rằng ông không tìm thấy tội gì ở Chúa Giêsu, ngay cả vua Hêrôđê cũng đồng ý như vậy. Philatô đề nghị đánh đòn rồi thả Chúa Giêsu, vì theo phong tục dịp lễ Vượt Qua, ông phải phóng thích một tù nhân. Tuy nhiên, đám đông la ó đòi giết Chúa Giêsu và thả Barabba, một tên tội phạm bị giam vì bạo động và giết người. Dù Philatô cố gắng thuyết phục lần nữa, khẳng định Chúa Giêsu vô tội, đám đông vẫn kiên quyết đòi đóng đinh Ngài. Cuối cùng, chịu áp lực từ tiếng la hét dữ dội của họ, Philatô chấp thuận thả Barabba và trao Chúa Giêsu cho họ để bị đóng đinh theo ý muốn của đám đông (Lc 23,8-25).

Câu 17: Thánh Luca kể về cái chết của Đức Giêsu như thế nào?

Thưa: Tại Đồi Sọ, Đức Giê-su bị đóng đinh trên thập giá cùng hai tên gian phi. Người cầu xin Chúa Cha tha thứ cho những kẻ hành hình vì họ không hiểu việc họ làm. Dân chúng, thủ lãnh và lính tráng chế giễu, thách thức Người hay tự cứu mình, Ngài nếu là Đấng Ki-tô. Một tên gian phi sám hối, xin Người nhớ đến trong Nước Trời, và Đức Giê-su hứa anh ta sẽ được ở Thiên Đàng ngay hôm đó. Đến giờ thứ sáu, bóng tối bao phủ đất, bức màn Đền Thờ xé đôi. Đức Giê-su phó thác linh hồn cho Chúa Cha rồi tắt thở. Viên đại đội trưởng tuyên xưng Người là người công chính, dân chúng hối hận, và những người thân quen cùng các phụ nữ từ Ga-li-lê chứng kiến sự việc từ xa (Lc 23, 33-49).

Câu 18: Tác giả Tin Mừng Luca có những lưu ý thần học nào trong hai chương này?

Thưa: Ẩn sâu trong những dòng tường thuật của hai chương này là những thông điệp thiêng liêng mà tác giả gửi gắm, dẫn dắt ta vào mầu nhiệm tình yêu và sự cứu chuộc của Thiên Chúa:

• Âm mưu của Giu-đa và kế hoạch của Thiên Chúa: Dù Giu-đa và những người Do Thái toa rập với nhau để giết Chúa Giêsu, họ không hề hay biết rằng mình chính là những công cụ trong tay Thiên Chúa để thực hiện công trình cứu chuộc của Ngài. Thật vậy, chính Đức Giêsu đã tiên báo rằng Ngài nhất định phải hi sinh, và tất cả những chi tiết Ngài đã tiên báo đều đã ứng nghiệm.
• Chúa Giêsu - Con Chiên Vượt Qua: Tác giả ghi lại rằng Chúa Giêsu chịu chết vào dịp lễ Vượt Qua, thời điểm dân Israel kỷ niệm sự giải phóng khỏi ách nô lệ. Chúa Giêsu, như Con Chiên Vượt Qua đích thực, đã hiến dâng mạng sống để mang lại sự giải thoát vĩnh cửu cho dân Ngài, phá tan xiềng xích của tội lỗi và sự chết.
• Bữa Tiệc Ly - Biểu tượng của Tình Yêu Hy Sinh: Bữa Tiệc Ly không chỉ là một bữa ăn, mà còn liên kết với hy tế thập giá, nơi Chúa Giêsu cái chết của Đức Giêsu bày tỏ tình yêu vô biên của Thiên Chúa. Khi tham dự Thánh Lễ, chúng ta được mời gọi tưởng nhớ và hiện tại hoá hi tế của Đức Giêsu trên thập giá, tạ ơnThiên Chúa đã yêu thương chúng ta, đồng thời kết hợp sự hi sinh của mình với sự hi sinh của Đức Giêsu để dâng lên Thiên Chúa Cha.
• Lời cầu nguyện trong vườn Ghêtsêmani: Trong vườn Ghêtsêmani, Chúa Giêsu, đối diện với chén đắng của đau khổ, đã cầu xin Chúa Cha: “Xin đừng theo ý con, mà theo ý Cha” (Lc 22,42). Lời cầu nguyện ấy bộc lộ sự phó thác tuyệt đối và lòng vâng phục của Ngài, ngay cả trong giây phút khắc nghiệt nhất. Qua đó, Ngài dạy chúng ta rằng cầu nguyện không chỉ là xin điều mình mong muốn, mà là mở lòng đón nhận thánh ý Chúa, với niềm tin rằng Ngài luôn dành sẵn những điều tốt đẹp nhất cho ta.
• Lòng thương xót trên thập giá: Trên thập giá, Chúa Giêsu cầu nguyện: “Lạy Cha, xin tha thứ cho họ, vì họ không biết việc họ làm” (Lc 23,34). Lời cầu nguyện ấy là đỉnh cao của tình yêu tha thứ, là ánh sáng rực rỡ của lòng thương xót giữa bóng tối đau thương.
• Thập giá - Đỉnh cao của tình yêu hy sinh: Cái chết của Chúa Giêsu trên thập giá là biểu tượng tối cao của tình yêu hy sinh. Khi thưa: “Lạy Cha, con xin phó thác hồn con trong tay Cha” (Lc 23,46), Ngài thể hiện sự vâng phục và tin tưởng tuyệt đối vào Chúa Cha. Qua thập giá, Chúa Giêsu đã chuộc tội cho nhân loại, mở lối dẫn ta đến với Thiên Chúa. Thập giá nhắc nhở rằng tình yêu của Ngài mạnh hơn sự chết, chiến thắng tội lỗi để ban sự sống vĩnh cửu.

BAN GIÁO LÝ ĐỨC TIN GPTB